Rok 2025 może okazać się przełomowy dla osób spłacających kredyty we frankach szwajcarskich. Planowane reformy w polskich sądach, nowe regulacje prawne oraz kluczowe orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) mogą znacząco wpłynąć na sytuację frankowiczów i banków. Oto co wiemy o nadchodzących zmianach oraz jakie sprawy budzą największe emocje wśród kredytobiorców i prawników.
Reformy w organizacji sądownictwa
Polski system sądowy zmaga się z przeciągającymi się w nieskończoność sprawami frankowymi, dlatego Ministerstwo Sprawiedliwości postanowiło wprowadzić zmiany mające na celu ich przyspieszenie i poprawę efektywności sądów.
Pierwsze reformy wprowadzono już w grudniu 2024 r. W Sądzie Okręgowym w Poznaniu utworzono specjalny wydział frankowy, który zajmuje się wyłącznie sprawami związanymi z kredytami indeksowanymi i denominowanymi do walut obcych. Dzięki temu nowe pozwy trafiają do jednego, wyspecjalizowanego zespołu sędziów, co skraca czas oczekiwania na rozpoznanie sprawy.
W nadchodzących miesiącach podobne wydziały mają zostać otwarte w kilku innych miastach, w tym w Warszawie, Białymstoku i Olsztynie. Celem jest stworzenie ogólnokrajowej sieci sądów przystosowanych do szybkiego i sprawnego rozpatrywania spraw frankowych.
Dodatkowo, w sądach wdrażana jest cyfryzacja, która obejmuje:
- cyfrowe bazy akt – sędziowie mogą przeglądać dokumenty w formie elektronicznej, co znacząco przyspiesza proces podejmowania decyzji,
- portale informacyjne – strony postępowania mogą składać pisma procesowe online,
- cyfrowy asystent i kalkulator rozliczeń – narzędzia ułatwiające wyliczanie wzajemnych roszczeń między bankiem a kredytobiorcą.
Planowane zmiany prawne
Ministerstwo Sprawiedliwości pracuje także nad wprowadzeniem regulacji prawnych, które mają jeszcze bardziej ułatwić dochodzenie praw przez frankowiczów. W projekcie ustawy, który wkrótce ma ujrzeć światło dzienne, przewidziano między innymi:
- automatyczne zabezpieczenie roszczeń kredytobiorcy po złożeniu pozwu przeciwko bankowi, co wstrzyma obowiązek spłacania rat na czas trwania procesu,
- możliwość przeprowadzania rozpraw w formie zdalnej, łącznie z przesłuchaniami świadków i stron,
- opcję wydawania wyroków na posiedzeniu niejawnym również na etapie II instancji.
Dodatkowo, w ustawie przewidziano rozwiązania dla banków, takie jak zniesienie ograniczeń czasowych dotyczących zarzutu potrącenia oraz możliwość składania wniosków o rozliczenie wzajemnych roszczeń na dowolnym etapie postępowania.
Wyroki TSUE, które zmienią orzecznictwo
Największe emocje wśród frankowiczów i banków wzbudzają zapowiadane orzeczenia TSUE, które mają rozstrzygnąć kilka istotnych kwestii prawnych. Oto najważniejsze sprawy, w których Trybunał wyda wyroki w 2025 r.:
- Zwrot kapitału przed unieważnieniem umowy – w sprawie C-699/24 TSUE odpowie na pytanie, czy bank może domagać się od konsumenta zwrotu kapitału jeszcze przed wydaniem wyroku unieważniającego umowę.
- Przedawnienie roszczeń banku – w sprawach C-747/24 i C-752/24 Trybunał oceni, kiedy dokładnie zaczyna biec termin przedawnienia – czy od chwili zakwestionowania umowy przez konsumenta, czy dopiero po unieważnieniu umowy.
- Koszty procesu – sprawa C-746/24 rozstrzygnie, czy sąd może obciążyć konsumenta kosztami procesu, jeśli pozew został złożony przez bank.
- Potrącenie roszczeń – w sprawie C-767/24 TSUE oceni, czy potrącenie roszczeń przez bank można traktować jako zrzeczenie się zarzutu przedawnienia.
Możliwe konsekwencje dla frankowiczów i banków
Te orzeczenia i planowane zmiany w prawie mogą wyznaczyć nowy kierunek orzecznictwa i strategii procesowych. Jeśli wyroki TSUE będą korzystne dla konsumentów, istnieje duża szansa, że zachęcą one do składania pozwów przez osoby, które dotychczas zwlekały z podjęciem działań prawnych.
Z drugiej strony, banki będą musiały przygotować się na nowe realia prawne i możliwe wzrosty liczby procesów sądowych. Możliwe, że będą także próbowały zawierać ugody z kredytobiorcami, aby zminimalizować straty wynikające z przegrywanych spraw.
Podsumowanie
Rok 2025 to czas znaczących przemian dla frankowiczów i systemu sądownictwa w Polsce. Wprowadzenie wyspecjalizowanych wydziałów sądowych, cyfryzacja procesów oraz nowe regulacje prawne mogą znacznie usprawnić prowadzenie spraw frankowych. Oczekiwane wyroki TSUE zaś mogą okazać się przełomowe, rozstrzygając kluczowe kwestie związane z unieważnianiem umów i roszczeniami banków.
Zmiany te mogą zmotywować kredytobiorców do bardziej zdecydowanego działania, jednocześnie zmuszając banki do dostosowania swojej polityki procesowej.